26 Ιουνίου – 14 Ιουλίου 2023
καθημερινά 21:00 – 01:00
Το πρόγραμμα Registered Time (Εγγεγραμμένος χρόνος) είναι μία έκθεση προβολών στο δημόσιο χώρο που στοχεύει να αναδείξει και να συζητήσει την βιντεοτέχνη (= time based media) ως εργαλείο για την καταγραφή φαινομένων όπως η εντροπία και η μεταμόρφωση της πόλης, καταγράφοντας τα φαινομενικά ασήμαντα και οικειοποιώντας τα συμπτωματικά αστικά γεγονότα, όπως και τη σχέση ανάμεσα στην αρχιτεκτονική και τη ζωή που πλαισιώνει.
Μέσω διερεύνησης απο την διαφορετικότητα της καταγραφής της κάθε κάμερας και της προβολής του κάθε έργου, το περιεχόμενο και η τοποθεσία της κάθε προβολής συντελούν την συλλογική προσπάθεια ως ένα χρονικού που διαπραγματεύεται την ιστορία του αστικού κλοιού. Αποτελούμενη απο μια ομάδα καλλιτεχνών που εργάζονται με κινούμενη εικόνα ως μέρος της πρακτικής τους από ποικίλες προσεγγίσεις, η έκθεση αποτελεί τον συλλογικό επιλογο του προγράμματος Ιστορία σε πραγματικό χρόνο, «καθώς η κάμερα μπορεί να καταγράψει περισσότερα απο ότι το μυαλό μπορεί να θυμηθεί.»1
Με τις οδηγίες ενός χάρτη, το κοινό μπορεί να περιπλανηθεί ανάμεσα στα επτά διαφορετικά έργα εγκατεστημένα στο κέντρο της Αθήνας. Το δωδεκαήμερο πρόγραμμα παρουσιάζει πέντε έργα διαρκείας και τρείς μεμονομένες βραδιές προβολών και περφόρμανς. Μέσα από τη φιλμογραφία του καθενός, αντιμετωπίζουμε τις διάφορες κρυφές ή σιωπηλές προοπτικές που καθορίζουν μια σχέση με ορισμένες πτυχές της πόλης, ταυτόχρονα με τον εντοπισμό τοποθεσίών με αναφορές στην θεματική των έργων.
Το πρόγραμμα Registered Time επιμελούνται η Μαρία Λάλου και ο Skafte Aymo-Boot και οργανώνεται από το cross section archive μη κερδοσκοπικό χώρο και την τέχνη και την αρχιτεκτονική, ως μέρος της ετήσιας θεματικής για το 2022-23, Ιστορία σε πραγματικό χρόνο. Με αφετηρία την πόλη της Αθήνας, το ερευνητικό και εκθεσιακό έργο Ιστορία σε πραγματικό χρόνο / Real Time History στοχεύει να θέσει στο επίκεντρο τη συνεχή αλλά απαρατήρητη μεταμόρφωση του αστικού περιβάλλοντος που λαμβάνει χώρα ενώ την κατοικούμε, και ταυτόχρονα διαμορφώνει μια πρακτική καταγραφής του.
1 Σύμφωνα με τον Harun Farocki, το σινεμά ειναι ενα συγκροτημένο μέσο για την αποθήκευση και μεταφορά της αλήθειας της ιστορίας, καθως η κάμερα μπορεί να καταγράψει περισσότερα απο ότι το μυαλό μπορεί να θυμηθεί.
Aglaia Konrad:
I ♥ Rückbau
Το I ♥ Rückbau δεν αποτελεί απλώς υπεράσπιση της γοητείας που μου ασκεί η κατεδάφιση ως βίαιη δύναμη. Η (φωτογραφική) πρακτική μου που καταπιάνεται με την αρχιτεκτονική, τον αστικό χώρο και τις υποδομές έχει ακονισμένη αντίληψη όσον αφορά κάθε είδους «έργα» σύμφυτα με τον σχεδιασμό, την οικοδόμηση, τη διαμόρφωση και την απο-δόμηση. Η αντίστροφη διαδικασία της αναδόμησης ανεγερθεισών δομών απαιτεί ικανές δυνάμεις, που να διευθύνονται από έναν σίγουρο ψύχραιμο νου.
1) Δεν μπορεί κάποιος απλώς να κλωτσήσει θυμωμένα μια μπάλα κατεδάφισης σε ένα μεγάλο πολυώροφο κτήριο. Μια νέα γενιά μυθολογικών τεράτων, με εσωτερικά κινούμενα υδραυλικά ράμφη και μακριούς τεντωμένους λαιμούς τσιμπολογάει, γλύφει και μασά τα τσιμεντένια δοκάρια.
2) Σαν κινούμενοι δεινόσαυροι από κάποιο πρώιμο κινηματογραφικό πλατό –ειδικά εφέ το λένε– και παρουσιάζεται λες και ο χειριστής είναι η ηρωίδα στην παλάμη του Κινγκ Κονγκ, ενώ απλώς κουνάει το λεβιέ και τραντάζεται από τα συντρίμμια που πέφτουν και προσκρούουν.
Το βίντεο εστιάζει στις αντίρροπες δυνάμεις που αποτελούν τη βάση της διαρκούς αλλαγής που βιώνουν οι πόλεις – μια συνεχής εναλλαγή καταστροφής και κατασκευής. Το έργο υπογραμμίζει τη σημασία της κατεδάφισης ως προϋπόθεσης για το καινούριο, πώς σε κάθε διαδικασία αλλαγής εξαφανίζεται κάτι και πώς η πόλη είναι στην ουσία μια διαρκής αναδιάρθρωση υλικών.
Δήμητρα Κονδυλάτου:
Sleeping City
Μια σύντομη ιστορία μυθοπλασίας για μια πόλη που μετατρέπεται σε υπνοδοχείο. Οι καθημερινές δραστηριότητες εξαφανίζονται, οι επισκέπτες (υπνιστές) έρχονται για να κοιμηθούν, οι κάτοικοί της μένουν άγρυπνοι για να δουλεύουν στο υπνοδοχείο, μέχρι που ο ύπνος χάνεται και ο επαναπροσδιορισμός της ταυτότητας και της λειτουργίας της πόλης φαίνεται δύσκολος. Το οπτικό υλικό αποτελείται από εικόνες που σχετίζονται με τη ραγδαία εξάπλωση της τουριστικής δραστηριότητας στην Αθήνα: καταγραφές προσόψεων στο κέντρο της Αθήνας και κτιρίων που μετατρέπονται σε ξενοδοχεία, αρχειακό υλικό για τα ξενοδοχεία της Αθήνας από το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ), διαφημιστικά βίντεο του Ε.Ο.Τ., άρθρα και βιντεοσκοπημένες περφόρμανς.
Το Sleeping City αναδεικνύει τον τουρισμό ως δύναμη μεταμόρφωσης με σημαντικό υλικό και δομικό αποτύπωμα στην πόλη, από την εποχή του πρώιμου τουρισμού μέχρι την άνοδο του Airbnb. Η αξιοσημείωτη επιτάχυνση αυτής της διαδικασίας τα τελευταία χρόνια αποκτά αυτή τη στιγμή χειροπιαστό αντίκτυπο στο πώς η πόλη κατοικείται από τους μόνιμους κατοίκους, αλλά και από τους τουρίστες της.
Το video είναι μία εξέλιξη της πρώτςη εκδοχή του Sleeping City , η οποία δουλεύτηκε στο πλαίσιο της performance I Ηeard Τhem Singing In The Mountains, σε επιμέλεια της Εύας Βασλαματζή, με την υποστήριξη του ΝΕΟΝ.
Geirthrudur Finnbogadottir Hjorvar:
Credit (Retail Display nr.2)
Το Credit (Retail Display nr.2) είναι ένα video που δείχνει ένα ψηφιακό γλυπτό. Περιέχει επίσης ένα κειμενικό έργο τοποθετημένο πάνω στο γλυπτό, το οποίο αντλήθηκε από τον τρόπο που εκτίθενται τα ρούχα στα μεγάλα καταστήματα. Πρόκειται για ένα κείμενο που μπορεί να περιγραφεί ως λυρική αναδίφηση της βιωμένης εμπειρίας της ύπαρξης μέσα στο τρέχον παράδειγμα οικονομικού κεφαλαίου – με βάση το οποίο οργανώνεται η υλική κουλτούρα. Όχι από αναλυτική σκοπιά. Αλλά από συναισθηματική. Όπως η αίσθηση ότι καταλαμβάνει κανείς μια συντεταγμένη μέσα σε ένα καλούπι χώρου προσανατολισμένο στην οικονομία. Αυτό είναι το βίωμα ενός σώματος που ζει μέσα σε δομές αλληλένδετες με τους χρηματοικονομικούς θεσμούς, όπου το ίδιο το χώμα που πατάει κανείς είναι καθαυτό χρηματοοικονομικός πόρος. Σε αυτά, μπορούμε να προσθέσουμε ότι η ψηφιακότητα του κειμένου-ως-γλυπτού αποτελεί μια πρακτική απολύτως ενταγμένη στη λογική του κεφαλαίου. Στον βαθμό που είναι ριζωμένο στην κερδοσκοπία. Όπου τα υλικά αντικείμενα που παράγονται αξιολογούνται περισσότερο ως ψηφιακές πιθανότητες παρά ως εμπορεύσιμα αντικείμενα. Όπως εκείνα που μεταφέρονταν μέσα από τον φυσικό χώρο.
Το Credit (Retail Display nr. 2) αποτελεί μέρος της έρευνας της Finnbogadottir Hjorvar πάνω στην αναπαράσταση των εξαιρετικά αφηρημένων μηχανισμών των Financial Instruments (Χρηματοπιστωτικών μέσων). Το video αποκρυσταλλώνει και εκφράζει τις αόρατες χρηματοοικονομικές δομές που διαμορφώνουν το φυσικό περιβάλλον μας και ιδιαίτερα πόλεις σαν την Αθήνα στον 21ο αιώνα.
Anu Vahtra:
Tour du Midi
Το κάθετο video loop αποτελείται από μια σειρά από ανόδους και καθόδους σε σταθερό κάδρο, παράλληλα με τον κάθετο άξονα του Tour du Midi, του Νότιου Πύργου, οι οποίες τονίζουν τον όγκο του που δεσπόζει πάνω από το κατά τ’ άλλα οριζόντιο αστικό τοπίο των Βρυξελλών. Καθ’ όλη τη διάρκεια της συνεχούς ροής του βίντεο, ο πύργος σβήνεται ενίοτε μέσα στην ομίχλη, επιτρέποντάς μας έτσι να δούμε πώς θα έμοιαζε η πόλη χωρίς αυτόν.
Ωστόσο, ακόμα όταν η ομίχλη διαλύεται αρκετά ώστε να γίνει ορατό το κτήριο, ποτέ δεν βλέπουμε την κορυφή του, καθώς η ομίχλη ποτέ δεν καθαρίζει εντελώς. Έτσι, το ανάστημα του ήδη πελώριου πύργου φαντάζει απέραντο, ενώ μπορεί επίσης το κτήριο καθαυτό να ήταν μια οφθαλμαπάτη όλα αυτά τα χρόνια. Το έργο στοχάζεται πάνω στην έννοια της βρυξελλοποίησης: «την αδιάκριτη και απερίσκεπτη εισαγωγή μοντέρνων πολυώροφων κτηρίων σε εξευγενισμένες γειτονιές».
Το video της Anu Vahtra μετατρέπει τη φυσική εικόνα της πόλης σε ένα ονειρικό και εφήμερο όραμα που αποτυπώνει τη θεμελιωδώς άστατη συνθήκη του φαινομενικά συμπαγούς αστικού τοπίου.
Μαρία Λάλου και Skafte Aymo-Boot:
Κληροδότημα Μπαρμπαρέσου ή το καταραμένο
Το 1871 ο Γεώργιος Μανώλης Μαρμπαρέσος έκανε τη διαθήκη του που όριζε ότι η γυναίκα του θα κληρονομούσε την κατοικία του στην οδό Πειραιώς, στο κέντρο της Αθήνας, υπό τον όρο ότι δεν θα ξαναπαντρευόταν, διαφορετικά ιδιοκτήτης του κτηρίου θα γινόταν η κοινότητα της Καστάνιτσας στην ορεινή Αρκαδία, η ιδιαίτερη πατρίδα του Μπαρμπαρέσου. Έτσι και συνέβη, και αυτή ήταν η αρχή 150 χρόνων προσπάθειας να μετατραπεί το κτίσμα σε προσοδοφόρο περιουσιακό στοιχείο, υπεύθυνες για την οποία ήταν μια σειρά από επιτροπές του χωριού που διορίσθηκαν ως διαχειριστές του Κληροδοτήματος Μπαρμπαρέσου. Στην πορεία, η αυθεντική έπαυλη κατεδαφίστηκε και στη θέση της υψώθηκε ένας ημιτελής τσιμεντένιος σκελετός. Το βίντεο αφηγείται την ιστορία χρησιμοποιώντας αρχειακό υλικό, συνεντεύξεις και βιντεοσκοπημένα πλάνα.
Οι ανολοκλήρωτοι τσιμεντένιοι σκελετοί της Αθήνας είναι θεματοφύλακες ιστοριών που μαρτυρούν τις κρυφές δομές που καθορίζουν την ελληνική κοινωνία: οικογένεια, γραφειοκρατία, οικονομικά. Το έργο των Λάλου & Aymo-Boot φέρνει στην επιφάνεια το πώς οι αθέατες αυτές δομές αποτελούν πανταχού παρόντες παράγοντες που επηρεάζουν διαρκώς τον τρόπο που εξελίσσεται η πόλη στην οποία κατοικούμε.
Βασίλης Νούλας:
Το θολάμι
Αθήνα. Η τελευταία μέρα ενός μέλους μιας παράνομης τρομοκρατικής οργάνωσης. Η Δέσποινα πυροβολεί, σκοτώνει, περιπλανιέται στην πόλη, πασχίζει να βρει βοήθεια, αποτυγχάνει σε κάθε της προσπάθεια, την πυροβολούν, πεθαίνει στο διαμέρισμά της. Μέσα από την τραγμένη διαδρομή της κεντρικής ηρωίδας διαγράφεται ένα πορτρέτο της Αθήνας. Το θολάμι –παραγωγή χαμηλού κόστους με αισθητική DIY και queer στοιχεία– είναι μια ταινία υπαρξιακής περιπλάνησης. Το θολάμι είναι μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας, βασισμένη στο ομότιτλο διήγημα του Νίκου Κάσδαγλη, σε παραγωγή Nova Melancholia και συμπαραγωγή με το Κέντρο Ελληνικού Κινηματογράφου.
Το θολάμι είναι μια απελπισμένη οδύσσεια όπου τα αστικά τοπία διαφορετικών συνοικιών της Αθήνας παίζουν σπουδαίο ρόλο ως οικείο, και ταυτόχρονα ανοίκειο, φόντο στην απόγνωση της ιστορίας. Γυρίστηκε το 2019 και αποτελεί ένα στιγμιότυπο συγκεκριμένων τοποθεσιών μέσα στην πόλη που έχουν ήδη αλλάξει έκτοτε.
Το θολάμι έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 2019, λίγο πριν κλείσουν οι κινηματογράφοι για πάνω από έναν χρόνο λόγω του Covid-19. Η προβολή του στο πλαίσιο του Registered Time θα είναι η πρώτη ευκαιρία που θα έχει το αθηναϊκό κοινό να παρακολουθήσει αυτή τη σαγηνευτική ταινία.
Event 1, 26 Ιουνίου 20:30: ένα διπλό event με μια performance στην οδός Μαρασλή 35 -σκαλάκια μεταξύ των οδών Δεινοκράτους & Κλεομένους- από τον Κωνσταντίνο Χατζηνικολάου με υλικο απο το αρχείο του σε Super 8, ακολουθούμενη από μια πρώτη δημόσια προβολή της πρωτης μεγάλου μήκους ταινίας του Βασίλη Νούλα «Το θολάμι».
Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου:
MES/A.W.R.A.
Μια δεκάλεπτη περφόρμανς
σαν τραγούδι
που έκλεψα
από ένα φάντασμα.
Η Αθήνα θ’ ανατείλει ξανά!
Η νέα δουλειά του Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου, για το πρόγραμμα Registered Time, χρησιμοποιεί ξεχασμένο υλικό από το Σούπερ 8 αρχείο του. Εικόνες από μια συναυλία των Fall στην Αθήνα (2006) θα συνοδεύσουν τη λάιβ περφόρμανς του, που θα παρουσιαστεί σε δύο παραλλαγές, σε δύο διαφορετικές τοποθεσίες, μια μίνι περιοδεία κατά τη διάρκεια του Registered Time, σαν ένας πλανόδιος Καραγκιοζοπαίκτης.
Two slightly different versions of MES/A.W.R.A. mark the opening and closing of Registered Time as part of Event 1 on the stairs of Lycabettus and Event 3 on Plateia Avdi.
Σοφία Ντώνα:
Συναισθηματική ιδιοκτησία
Η οικογενειακή πολυκατοικία αποτέλεσε ένα από τα μοντέλα ανοικοδόμησης στην Ελλάδα. Το κλασσικό ντόμινο του Λε Κορμπιζιέ χωρίζεται σε μανάδες, θείες και θείους, αδερφές και αδερφούς. Κάθε όροφος και ένας συγγενής. Η συναισθηματική ιδιοκτησία είναι εκείνη που δεν θα πουληθεί ποτέ είτε επειδή εμπεριέχει το παρελθόν, είτε επειδή βρίσκεται ανάμεσα σε άλλες συναισθηματικές ιδιοκτησίες, εκεί που ο ‘ξένος’ δεν χωρά. Συνήθως το σπίτι παραμένει άδειο για τις λίγες μέρες των Χριστουγέννων ή του Πάσχα που θα επιστρέψουν τα παιδιά. Μέσα από δυο site-specific βιντεοπροβολές στην ταράτσα μιας οικογενειακής διπλοκατοικίας (ο τρίτος όροφος δεν χτιστηκε ποτέ) και σε ένα οικόπεδο που έχει μετατραπεί σε κήπο, το έργο συναισθηματική ιδιοκτησία περιγράφει περιπτώσεις ακινήτων που παραμένουν ακίνητα στο χρόνο καθώς η πόλη μετασχηματίζεται συνεχώς.
Η Σοφία Ντώνα εστιάζει στις προσωπικές ιστορίες πίσω από την πολυπλοκότητα της κατακερματισμένης ιδιοκτησίας, φέρνοντας στο φως την αντίσταση που είναι εγγενής στην αθηναϊκή αστικότητα, η οποία εκφράζεται από ένα συνήθως απαρατήρητο φαινόμενο που έχει ωστόσο μια δυνητικά εκτεταμένη επίδραση ως περιορισμός της πανταχού παρούσας ώθησης για πρόοδο και ανάπτυξη.
Event 2, 30 Ιουνίου 20.30: Συναισθηματική ιδιοκτησία, προβολή σε δύο μέρη. 1ο μέρος: Προβολή σε ένα άδειο οικόπεδο που έχει μετατραπεί σε κήπο (οδός Λεχόβου 5) με ξενάγηση από τον Βασίλη Λαζάρη, αρχιτέκτoνα, MDesS Harvard GSD, στην αυτοσχέδια κατοικία του από υλικά επανάχρησης. 2ο μέρος: Στην ταράτσα της οικογενιακής διπλοκατοικίας (οδός Νερούτσου 10).
Registered Time ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ
Το τρίτο και τελευταίο event του προγράμματος Registered Time είναι ένας περίπατος στην έκθεση των κινηματογραφικων προβολών και βιντεογραφημάτων στο δημόσιο χώρο του κέντρου της Αθήνας.
Η διαδρομή ξεκινά στις 21.00, στην οδο Πραξιτέλους, στην Πλατεία Καρύτση και θα καταλήξει στην Πλατεία Αυδή στο Μεταξουργείο. Στην πορεία μας θα παρακολουθήσουμε τα πέντε έργα του προγράμματος, τα οποία εστιάζουν στην τουριστικοποίηση, τις αφανές οικονομικές και νομικές συνθήκες που ορίζουν την μορφή της πόλης, τις αντιφατικές δυναμικές της ανεγερσης και κατεδαφισης, και την αρχιτεκτονική ως εργαλείο του εξευγενισμού.
Η διαδρομή θα κυλήσει με τις σκέψεις και εντυπώσεις της Δέσποινας Ζευκιλή, κριτικού τέχνης, σε διαλογο με την θεματική του προγράμματος Registered Time και τα πέντε έργα των Δήμητρα Κονδυλάτου, Geirthrudur F. Hjorvar, Aglaia Konrad, Μαρία Λάλου & Skafte Aymo-Boot, Anu Vahtra.
Ο επίλογος, στον Κωνσταντίνο Χατζηνικολάου, ερμηνεύοντας μία αναθεωρημένη έκδοση της performance του με προβολή Super 8, MES/A.W.R.A., η οποία θα ολοκληρώσει την βραδιά και το πρόγραμμα του Registered Time.
Registered Time, μία έκθεση προβολών κινηματογραφικων εργων και βινετογραφημάτων στο δημόσιο χώρο της Αθήνας.
Επιμέλεια των Μαρία Λάλου και Skafte Aymo-Boot.
Καλλιτέχνες: Σοφία Ντώνα, Κωνσταντίνος Χατζινικολάου, Geirthrudur Finnbogadottir Hjorvar, Δήμητρα Κονδυλάτου, Aglaia Konrad, Μαρία Λάλου & Skafte Aymo-Boot, Βασίλης Νούλας, Anu Vahtra.
Οργάνωση και παραγωγή: cross section archive
Τεχνική υποστήριξη: Γιάννης Μαλατάντης
Design map-program: Studio Lialios Vazoura
Intervention/reading during Event 3: Δέσποινα Ζευκιλή
Ευχαριστίες: Φωτιστικά Ψυνάκη, Γεώργιο Μηναίδη, Διαχείρηση Μεγάρου Πάνθεον, ΕΛΙΞ Προγράμματα Εθελοντικής Εργασίας, Ξενοδοχείο Dorian Inn, NEMA Resort Wear, Emergon - Κολωνάκι, Σεϋχέλλες.
Διάρκεια έκθεσης: 26 Ιουνίου – 14 Ιουλίου 2023.
The exhibition of durational projections is on view daily 21.00 - 01.00 at five different locations in the centre of Athens.
3 events present one-off screenings and performances on 26th June, 30th June and 6th July.
Registered Time ολοκληρώνεται με την στήριξη την Πολιτιστική Δωρεά της Εσθονίας και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού στην ΕΛλαδα.
3 Δεκεμβρίου 2022 – 1 Μαρτίου 2023
καθημερινά 17:00 – 23:00
μετρώντας τη διαγραφή δημόσιου χώρου σε μετάβαση
good spaces left είναι μία ατομική έκθεση της Anu Vahtra (Εσθονής εικαστικού) ως το πρώτο κεφάλαιο της θεματικής Ιστορία Σε Πραγματικό Χρόνο του cross section archive για το 2022-23, σε επιμέλεια των Μαρία Λάλου και Skafte Aymo-Boot.
Στον αστικό ιστό της Αθήνας υφαίνονται φράχτες. Είναι εδώ για να κρατήσουν έξω, να εξουδετερώσουν, να καλύψουν, να ανακατευθύνουν, να περιορίσουν, να οριοθετήσουνίσουν, να εγκλωβίσουν, να επισημάνουν ένα όριο. Όταν ένας φράχτης ανεβαίνει σε δημόσιο χώρο - αυτός ο χώρος δεν είναι πλέον δημόσιος.
Η Anu Vahtra είναι καλεσμένη στο cross section archive για να αποφανθούμε το θέμα της Ιστορίας Σε Πραγματικό Χρόνο. Η διορατικότητα της, εχει τις ρίζες της στην πρακτική της η οποία εξετάζει κριτικά και τεκμηρίωσης διαδικασιών σε αστικά τοπία. Το έργο της Vathra επικεντρώνεται γύρω από τις ακριβείς παρατηρήσεις της σε χωρικές συνθήκες, με έμφαση στο εφήμερο και το παροδικό, το ασταθές και ακούσιο, όπως ίχνη μιας δραστηριότητας που ολοκληρώθηκε, διαδικασίες μεταμόρφωσης, αστικοί εναπομείναντες χώροι. Έχει καταγραψει και τεκμηριώσει λεπτομέρειες αστικών τεχνουργημάτων όπως κατεδάφησεις στο Άμστερνταμ και τις Βρυξέλλες και τις κενές βιτρίνες στο κέντρο του Μανχάταν μετά την περιοδο του ‘εξευγευνισμού’ (= gentrification). Στην έκθεση good spaces left στο cross section archive, η Anu Vahtra εστιάζει στην περιφραγμένη πλατεία των Εξαρχείων, την συγκρουσιακή παρουσία του φράχτη και τη δυναμική που τον περιβάλλει. Η έκθεση αποτελείται από μια σειρά αποσπασμάτων από τη διαδικασία τεκμηρίωσης αυτού του φραγμού, την ανεπιθύμητη αλλαγή που αυτός καλύπτει και τις προσπάθειες της να συλλάβει τα ξεθωριασμένα θραύσματα ενός καλού χώρου, περιορισμένου. Η Anu Vahtra έχει βρεθεί στην Αθήνα και γύρω από τα γεωγραφικά της σύνορα, κατά τη διάρκεια τριών περιόδων εργασίας, στη διάρκεια του 2021-2022, ερευνώντας και αφομοιώνοντας τις ιδιαιτερότητές της. Η έκθεση της προκύπτει ως αποτέλεσμα της έρευνάς της σχετικά με το θέμα Ιστορία Σε Πραγματικό Χρόνο στο σημερινό αστικό και παραλληλα προσδιορισμεένο στο προσωπικό της πλαίσιο, καταγράφοντας μη αναστρέψιμα χωρικά γεγονότα, στιγμές και διαμορφώσεις, και συγκεκριμένα στην συνθήκη του αθηναϊκού αστικού τοπίου.
Ο τίτλος της έκθεσης είναι από το μυθιστόρημα της Anne Carson Autobiography of Red, κεφάλαιο XVII Walls.
Υπάρχει μια κοινή αντίληψη ότι η πόλη της Αθήνας τα τελευταία 20 χρόνια έχει υποστεί ιδιαίτερες δυναμικές αλλαγης με τη μορφή μιας σειράς κρίσιμων γεγονότων που έχουν αφήσει μόνιμα σημάδια στην πόλη όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004, η οικονομική κρίση του 2010, τρέχον εξευγενισμός (= gentrification) μετά την κρίση. Όπως κάθε άλλη μητρόπολη, η Αθήνα είναι μια πόλη σε μια διαρκή ανάπτυξη από μια σύνθηκη σε μία άλλη και υπό αυτή την έννοια ποτέ δεν είναι ολοκληρωμένη αλλά πάντα ημιτελής.
Οι μάρτυρες του γεγονότος μπορούν να χαρακτηριστούν είτε ως υποκινητές της αλήθειας είτε ως αδαείς θεατές. Κάτω από οποιαδήποτε από τις δύο ταυτότητες, η αποτύπωση μιας ακολουθίας είναι αυτό που προσφέρει μια συλλογή καταγραφών που πλαισιώνουν μια αλλαγή, μια αποδόμηση, άλλες φορές έναν σχηματισμό ή ακόμα καιμια πιθανή στιγμή ακινησίας. Αυτες οι μάρτυρίες είναι αυτό που διατυπώνει με άλλα λόγια ο όρος ‘Ιστορία σε Πραγματικό Χρόνο’, μια αναλυτική ανατομία της χρονικής ακολουθίας από το Α έως το Β.
Αυτή η διαδικασία της ατέρμονης, αδιάκριτης αλλαγής και η καταγραφή της είναι οι αφετηρίες για το πρόγραμμα του 2022-2023 στο cross section archive.
‘good spaces left' της Anu Vahtra.
Επιμέλεια των Μαρία Λάλου και Skafte Aymo-Boot.
video loop on monitor, 2 video loops projected on tracing paper mounted on window, video loop projected on wall, LED lights, postcard 148 x 105 mm.
Ιδιαίτερες Ευχαριστίες στούς: Lieven Lahaye, Indrek Sirkel, Τάνια Θεοδώρου, Γεωργία Στάμου και Αφροδίτη Μητσοπούλου.
Διάρκεια έκθεσης: 2 Δεκεμβρίου 2022 - 1 Μαρτίου 2023.
Η εγκατάσταση θα είναι θεάσιμη καθημερινά, μεταξύ 17:00-23:00, από τον δημόσιο χώρο της διασταύρωσης των οδών Μαυρομιχάλη και Ισαύρων.
Το πρόγραμμα της Ιστορίας Σε Πραγματικό Χρόνο υποστηρίζεται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελλάδος.
Η έκθεση ‘good spaces left’ υποστηρίζονται από την Πολιτιστική Δωρεά της Εσθονίας και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελλάδος.
Με αμεσο πλάισιο την Αθηναϊκή μητρόπολη, η έκθεση «ΤΟ ΑΝΤΙΜΝΗΜΕΙΟ» στοχεύει στη διαπραγμάτευση του ρόλου του μνημείου ως φορέα σημασίας, καθώς και στην αμφισβήτηση των αόρατων δομών που έχουν διαμορφώσει την πόλη και ορίζουν αδιάκριτα την ελληνική καθημερινότητα. Η έρευνα χρησιμοποιεί ως αντικείμενο μελέτης τον ημιτελή σκελετό ενός σύγχρονου πολιτιστικού φαινομένου που έχει και εξακολουθεί να διαμορφώνει την ελληνική σύγχρονη ζωή σε εξαιρετικό βαθμό: την πολυκατοικία-η οποία μπορεί να κατασκευαστεί γρήγορα και φθηνά, με τη δυνατότητα να τελειώσει με οποιοδήποτε επιθυμητό στυλ ή τρόπο - και υπήρξε ουσιαστική για την εκρηκτική αστικοποίηση της Αττικής τον 20ο αιώνα και ενσαρκώνει μια ενδημική ελληνική παραλλαγή του μοντερνισμού χαμηλής τεχνολογίας. Κατά συνέπεια, οι ημιτελείς τσιμεντένιους σκελετούς (γιαπιά) που βρίσκονται παντού στη χώρα, μπορούν να γίνουν κατανοητοί ως αναπαραστάσεις των φιλοδοξιών και των αξιών ενός έθνους που περνάει στη νεωτερικότητα. Μεσα απο το διάτριτο αυτό πλέγμα τους, βλέπουμε μια αντανάκλαση από διαφορετικά κρυμμένα ρεύματα και δομές που καθορίζουν τη φυσική εικόνα της πόλης και τις σχέσεις των κατοίκων της τόσο στην ιδιωτική τους ζώη όσο και στον δημόσιο χώρο.
Παραδοσιακά, η αρχιτεκτονική έρευνα των αρχαιολογικών κτισμένων αντικειμένων είναι ένα θεμελιώδες βήμα στη διαδικασία ορισμού του εν λόγω αντικειμένου ως μνημείου. Η καταχώριση του αντικειμένου συλλαμβάνει μια ουσία που μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν απροσδιόριστη, άμορφη ή χωρίς ουσία. Μόλις εγγραφεί, αποκτά ουσία. Αυτή η βασική πράξη γίνεται το σημείο εκκίνησης της έρευνάς μας. Μέσω της μελέτης ενός συγκεκριμένου ημιτελούς σκελετού πολυκατοικίας, η έρευνα στοχεύει να παράγει έναν εννοιολογικό και απτό ορισμό του αντι-μνημείου.
Με τον ίδιο τρόπο που συγκεκριμένοι κανονισμοί και κανόνες καθορίζουν ποιες δομές έχουν τόσο πολιτιστική ιστορική αξία που μπορούν να καταχωριθούν ως μνημεία, άλλοι κανονισμοί και κανόνες είναι συχνά ο λόγος για την ημιτελή κατάσταση των αθηναϊκών σκελετών γνωστα ως ‘γιαπιά’. Σε πολλές περιπτώσεις, οι προσαρμογές και οι αλλαγές στους νόμους που σχετίζονται με το κτίριο κατά τη διάρκεια των ετών που αυτό παραμένει σκελετός, δημιουργούν ένα νομικό αδιέξοδο καθιστώντας αδύνατη την ολοκλήρωση της κατασκευής, διατηρώντας το για πάντα στη συγκεκριμένη κατάσταση.
Αυτό δημιουργεί την κατάσταση του αντι-μνημείου: μια ανοιχτή δομή από σκυρόδεμα χωρίς καμία εμφανή πολιτιστική ιστορική αξία, που διατηρείται από το νόμο στην κατάσταση ενός άχρηστου χώρου στην πόλη. Ταυτόχρονα, το τυπικό ημιτελές κτίριο μοιράζεται πολλά χαρακτηριστικά με τα αρχαία αθηναϊκά ερείπια: μια απλή δομή με καθαρή μνημειώδη ποιότητα, η οποία είναι μια αθόρυβη απόδειξη μιας άγνωστης ιστορίας. Αυτή η συγκεκριμένη ιστορία το καθιστά μέρος της κοινοτικής ιστορίας της πόλης.
ΑΙΤΗΜΑ ΓΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
19 Νοεμβρίου 2021 - 06 Φεβρουαρίου 2022
Ένα συνέχες αδιέξοδο που διατηρεί ένα αρχέτυπο από μπετόν.
Το cross section archive σας καλοσορίζει στην έκθεση Το Αντιμνημείο και στην πρώτη παρουσίαση της νέας του έκδοσης Document, παρουσιάζοντας το ετήσιο θέμα για το 2021-22.
Η έκθεση παρουσιάζει την εγκατάσταση Αίτημα Για Χαρακτηρισμό Μνημείου (Application For A Monument) από την Μαρία Λαλού και τον Skafte Aymo-Boot μαζί με το κείμενο Απαρχαιωμένη Πρόοδος (Obsolescent Progress) της Brooke Holmes. Το έργο επικοινωνεί για πρώτη φορά την περίπτωση του πιο εμβληματικού σκελετού από σκυρόδεμα στην περιοχή της Αττικής, μαζί με την έκθεση επιχειρημάτων των Λάλου και Aymo-Boot για τη διατήρησή του στη σημερινή του κατάσταση ως τον αρχετυπικό σκελετό της κτηριακής τυπολογίας της πολυκατοικίας. Η εγκατάσταση διαρθρώνεται από στοιχεία που υποβλήθηκαν με την επίσημη αίτηση στην Εφορία Νεωτέρων Μνημείων στο Ελληνικό Τμήμα Διατήρησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, η οποία ανταποκρίνεται σε συγκεκριμένα άρθρα και παραγράφους του νόμου Ν.3028-2002, ισχυριζόμενοι τη σημασία του συγκεκριμένου σκελετού απο μπετόν, για το οποιο ζητούν τη διατηρητέα υπόστασή του και την ανακήρυξή του ως μνημείο. Κεντρικό στοιχείο της επιχειριματολογίας είναι η ολοκληρωμένη κτηριακη έρευνα που καταγράφει με ακρίβεια τη δομή του σκυροδέματος με μέγάλη λεπτομέρεια, χρησιμοποιώντας την σύγχρονη τεχνική αρχαιολογικής καταγραφής τρισδιάστατης ψηφιακής τεκμηρίωσης με χρήση επίγειου σαρωτη και φηφιακης φωτογραμμετρίας.
Το κείμενο τη Brooke Holmes Απαρχαιωμένη Πρόοδος, παραθέτει γεγονότα, χρονικά και τις επιδράσεις ‘του τώρα’ παρουσιάζοντας μαζί την θέση μίας Μεταταξικής, επιχειρήματολογόντας για το διατηρητέο, ανταποκρινόμενη στο θέμα του Αντιμνημείου, ως προσκεκλημένη του cross section archive για το 2021-22.
Το κείμενο της Brooke Holmes παρουσιάζεται στο πρώτο τεύχος Document, την ετησια εκδοση του cross section archive που θα παρουσιαστεί στα εγκαίνια της έκθεσης. Περισσότερα εδώ
Αίτημα Για Χαρακτηρισμό Μνημείου και Απαρχαιωμένη Πρόοδος είναι τα δύο πρώτα μέρη της ετοίσιας θεματικής Το Αντιμνημείο για το 2021-22.
‘Αίτημα Για Χαρακτηρισμό Μνημείου’, απο την Μαρία Λάλου & τον Skafte Aymo-Boot
Κατασκευή από ξύλο, video essay σε οθόνη, ορθοφωτογραφίες σε Hahnemuhle photo matt fibre, προβολή video τρισδιάστατου ψηφιακού μοντέλου, εκτυπώσεις Α4.
Εκτέλεση ψηφιακής αρχαιολογικής καταγραφής του κτηρίου από την αρχιτέκτονα Εφφιμία Λιανου και τον αρχιτεκτονα-καθηγητη Αρχιτεκτονικής Μορφολογίας & Συντηρησης Μνημειων TAM-ΔΠΘ, Νικόλαο Λιανό.
‘Obsolescent Progress’ κείμενο απο την Brooke Holmes.
Το Document σχεδιάζεται και τυπώνεται σπο το Friends Make Books.
Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ
13th – 26th Ιουνίου 2022
Μια απόπειρα να επαναφέρουμε τη σημασία της παύσης
Την Παρασκευή 10 Ιουνίου έξι άνθρωποι συναντήθηκαν στη Βιβλιοθήκη του Ολλανδικού Ινστιτούτου Αθηνών για να συζητήσουν τον όρο «το Αντιμνημείο» και τη σχέση του με την πόλη. Οι ιδρυτές του cross section archive, Μαρία Λάλου και Skafte Aymo–Boot, προσκάλεσαν τέσσερις ειδικούς σε διαφορετικά πεδία με σκοπό να δημιουργήσουν έναν ορισμό για το Αντιμνημείο μέσα από τη συλλογική προσπάθεια: τη Hilde de Bruijn – επιμελήτρια εκθέσεων και καλλιτεχνική σύμβουλο, τη Σοφία Ντώνα – εικαστικό και αρχιτέκτονα, τον Πλάτωνα Ησαΐα – αρχιτέκτονα, ερευνητή και εκπαιδευτικό και τον Vladimir Stissi – αρχαιολόγο και ιστορικό της αρχιτεκτονικής.
Ο πρόλογος της συνάντησης διαμορφώθηκε από την προσπάθεια να αναπτυχθεί και να αποτυπωθεί ένα είδος λεξιλογίου με αφετηρία ορισμένες σημαντικές έννοιες γύρω από τον όρο «το Αντιμνημείο», τις οποίες πρότειναν οι Λάλου & Aymo–Boot. Καθένας προσέγγισε αυτό τον «λεξιλογικό» όρο αναφορικά με μια προσωπική του μνήμη, μια απόπειρα ετυμολόγησης, μια αναπαραστατική παραβολή κ.ο.κ.
Τον πρόλογο διαδέχθηκαν μια σειρά από ερωτήματα που απομακρύνθηκαν από τις ανεξάρτητες οπτικές με κατεύθυνση μια κριτική παρουσία ή μια θεωρητική οπτική της δυνητικότητας του Αντιμνημείου, και που κατέληξαν σε μια νέα σειρά από πιθανούς όρους που θα μπορούσαν να προστεθούν στο λεξιλόγιο.
Η έκθεση Η Συνάντηση των Ειδικών αποτελεί την οπτική καταχώριση της προφορικής οπτικής του καθενός σε ένα καταγεγραμμένο κείμενο που θα προβάλλεται στον τοίχο του χώρου του cross section archive. Κατά τη διάρκεια της περφόρμανς τη Δευτέρα 13 Ιουνίου στις 21:00, θα δούμε ζωντανά στον χώρο τη δημιουργία του προβαλλόμενου κειμένου από τον σχεδιαστή πολυμέσων Giuliano Anzani, το οποίο έκτοτε θα συνεχίσει να προβάλλεται μόλις νυχτώσει, κάθε βράδυ για δύο εβδομάδες.
Η Συνάντηση των Ειδικών είναι το τρίτο και τελευταίο μέρος της ετοίσιας θεματικής Το Αντιμνημείο, για το 2021-22.
‘Η Συνάντηση των Ειδικών’
ιδέα, διεύθυνση και διοργάνωση: Μαρία Λάλου & Skafte Aymo-Boot
με τους Hilde de Bruijn, Σοφία Ντώνα, Πλάτωνα Ησαΐα & Vladimir Stissi
ήχος και λογισμικό: Giuliano Anzani
κάμερα: Νίκος Αλεξόπουλος
βοηθός στούντιο: Ελευθερία Λίτου
Με την ευγενική υποστήριξη του Ολλανδικού Ινστιτούτου Αθηνών.
Η εικαστική έρευνα για Το Αντιμνημείο έχει την υποστήριξη του Ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
COLLECTING DUST
26/06 – 12/07 & 04/09 – 01/10 2020
Η σκόνη είναι το μικρότερο αρχαιολογικό εύρημα. Είναι ένα αιωρούμενο σωματίδιο που μετρά το πέρασμα του χρόνου καλύπτοντας επιφάνειες.
Collecting Dust θα μπορούσε να υπάρχει ως χρόνος σε αναμονή και ως κενό, να παρατηρηθεί και να καταγραφεί ως απόδειξη ξεχασμένων αναμνήσεων της πόλης. Η εγκατάσταση που καταλαμβάνει το χώρο cross section archive εκθέτει τη διαδικασία καταγραφής της εύρεσης αυτής της μικρο-κλίμακας μαζί με τα εργαλεία της.
Το καλοκαίρι του 2020 το cross section archive παρουσίασε την έκθεση Collecting Dust από τους υδρητές του, την εικαστικό Μαρία Λάλου και τον αρχιτέκτονα Skafte Aymo-Boot, εγκαθιστώντας τον χώρο τους ως αποκάλυψη των ευρημάτων τους, ως βιτρίνα της πρακτικής τους και ως χώρος που μετατρέπεται σε έγγραφο που βιώνετε από τη διέλευση των οδών Μαυρομιχάλη και Ίσαυρων. Αναμειγνύοντας το τοπίο των Εξαρχείων ως έργο τέχνης σε δημόσιο χώρο, το Collecting Dust εμφανιζόταν στο αθηναϊκό κοινό, καθημερινά τις βραδινές ώρες.
COLLECTING DUST από τους Μαρία Λάλου & Skafte Aymo-Boot
βίντεο 21’ loop, καταγράφηκε στην Aθηνα Σεπτέμβριος 2013 στο γιαπί Αγίου Κωνσταντίνου 61 & Δεληγίωργη, ημιτελές από το 1963.
180x180 εκ. mdf βαμμένο NCS S 1505-Y30 σκούπες, μάσκα σκόνης, γυαλιά προστασίας.
26 Ιουνίου – 14 Ιουλίου 2023
καθημερινά 21:00 – 01:00
Το πρόγραμμα Registered Time (Εγγεγραμμένος χρόνος) είναι μία έκθεση προβολών στο δημόσιο χώρο που στοχεύει να αναδείξει και να συζητήσει την βιντεοτέχνη (= time based media) ως εργαλείο για την καταγραφή φαινομένων όπως η εντροπία και η μεταμόρφωση της πόλης, καταγράφοντας τα φαινομενικά ασήμαντα και οικειοποιώντας τα συμπτωματικά αστικά γεγονότα, όπως και τη σχέση ανάμεσα στην αρχιτεκτονική και τη ζωή που πλαισιώνει.
Μέσω διερεύνησης απο την διαφορετικότητα της καταγραφής της κάθε κάμερας και της προβολής του κάθε έργου, το περιεχόμενο και η τοποθεσία της κάθε προβολής συντελούν την συλλογική προσπάθεια ως ένα χρονικού που διαπραγματεύεται την ιστορία του αστικού κλοιού. Αποτελούμενη απο μια ομάδα καλλιτεχνών που εργάζονται με κινούμενη εικόνα ως μέρος της πρακτικής τους από ποικίλες προσεγγίσεις, η έκθεση αποτελεί τον συλλογικό επιλογο του προγράμματος Ιστορία σε πραγματικό χρόνο, «καθώς η κάμερα μπορεί να καταγράψει περισσότερα απο ότι το μυαλό μπορεί να θυμηθεί.»1
Με τις οδηγίες ενός χάρτη, το κοινό μπορεί να περιπλανηθεί ανάμεσα στα επτά διαφορετικά έργα εγκατεστημένα στο κέντρο της Αθήνας. Το δωδεκαήμερο πρόγραμμα παρουσιάζει πέντε έργα διαρκείας και τρείς μεμονομένες βραδιές προβολών και περφόρμανς. Μέσα από τη φιλμογραφία του καθενός, αντιμετωπίζουμε τις διάφορες κρυφές ή σιωπηλές προοπτικές που καθορίζουν μια σχέση με ορισμένες πτυχές της πόλης, ταυτόχρονα με τον εντοπισμό τοποθεσίών με αναφορές στην θεματική των έργων.
Το πρόγραμμα Registered Time επιμελούνται η Μαρία Λάλου και ο Skafte Aymo-Boot και οργανώνεται από το cross section archive μη κερδοσκοπικό χώρο και την τέχνη και την αρχιτεκτονική, ως μέρος της ετήσιας θεματικής για το 2022-23, Ιστορία σε πραγματικό χρόνο. Με αφετηρία την πόλη της Αθήνας, το ερευνητικό και εκθεσιακό έργο Ιστορία σε πραγματικό χρόνο / Real Time History στοχεύει να θέσει στο επίκεντρο τη συνεχή αλλά απαρατήρητη μεταμόρφωση του αστικού περιβάλλοντος που λαμβάνει χώρα ενώ την κατοικούμε, και ταυτόχρονα διαμορφώνει μια πρακτική καταγραφής του.
1 Σύμφωνα με τον Harun Farocki, το σινεμά ειναι ενα συγκροτημένο μέσο για την αποθήκευση και μεταφορά της αλήθειας της ιστορίας, καθως η κάμερα μπορεί να καταγράψει περισσότερα απο ότι το μυαλό μπορεί να θυμηθεί.
Aglaia Konrad:
I ♥ Rückbau
Το I ♥ Rückbau δεν αποτελεί απλώς υπεράσπιση της γοητείας που μου ασκεί η κατεδάφιση ως βίαιη δύναμη. Η (φωτογραφική) πρακτική μου που καταπιάνεται με την αρχιτεκτονική, τον αστικό χώρο και τις υποδομές έχει ακονισμένη αντίληψη όσον αφορά κάθε είδους «έργα» σύμφυτα με τον σχεδιασμό, την οικοδόμηση, τη διαμόρφωση και την απο-δόμηση. Η αντίστροφη διαδικασία της αναδόμησης ανεγερθεισών δομών απαιτεί ικανές δυνάμεις, που να διευθύνονται από έναν σίγουρο ψύχραιμο νου.
1) Δεν μπορεί κάποιος απλώς να κλωτσήσει θυμωμένα μια μπάλα κατεδάφισης σε ένα μεγάλο πολυώροφο κτήριο. Μια νέα γενιά μυθολογικών τεράτων, με εσωτερικά κινούμενα υδραυλικά ράμφη και μακριούς τεντωμένους λαιμούς τσιμπολογάει, γλύφει και μασά τα τσιμεντένια δοκάρια.
2) Σαν κινούμενοι δεινόσαυροι από κάποιο πρώιμο κινηματογραφικό πλατό –ειδικά εφέ το λένε– και παρουσιάζεται λες και ο χειριστής είναι η ηρωίδα στην παλάμη του Κινγκ Κονγκ, ενώ απλώς κουνάει το λεβιέ και τραντάζεται από τα συντρίμμια που πέφτουν και προσκρούουν.
Το βίντεο εστιάζει στις αντίρροπες δυνάμεις που αποτελούν τη βάση της διαρκούς αλλαγής που βιώνουν οι πόλεις – μια συνεχής εναλλαγή καταστροφής και κατασκευής. Το έργο υπογραμμίζει τη σημασία της κατεδάφισης ως προϋπόθεσης για το καινούριο, πώς σε κάθε διαδικασία αλλαγής εξαφανίζεται κάτι και πώς η πόλη είναι στην ουσία μια διαρκής αναδιάρθρωση υλικών.
Δήμητρα Κονδυλάτου:
Sleeping City
Μια σύντομη ιστορία μυθοπλασίας για μια πόλη που μετατρέπεται σε υπνοδοχείο. Οι καθημερινές δραστηριότητες εξαφανίζονται, οι επισκέπτες (υπνιστές) έρχονται για να κοιμηθούν, οι κάτοικοί της μένουν άγρυπνοι για να δουλεύουν στο υπνοδοχείο, μέχρι που ο ύπνος χάνεται και ο επαναπροσδιορισμός της ταυτότητας και της λειτουργίας της πόλης φαίνεται δύσκολος. Το οπτικό υλικό αποτελείται από εικόνες που σχετίζονται με τη ραγδαία εξάπλωση της τουριστικής δραστηριότητας στην Αθήνα: καταγραφές προσόψεων στο κέντρο της Αθήνας και κτιρίων που μετατρέπονται σε ξενοδοχεία, αρχειακό υλικό για τα ξενοδοχεία της Αθήνας από το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ), διαφημιστικά βίντεο του Ε.Ο.Τ., άρθρα και βιντεοσκοπημένες περφόρμανς.
Το Sleeping City αναδεικνύει τον τουρισμό ως δύναμη μεταμόρφωσης με σημαντικό υλικό και δομικό αποτύπωμα στην πόλη, από την εποχή του πρώιμου τουρισμού μέχρι την άνοδο του Airbnb. Η αξιοσημείωτη επιτάχυνση αυτής της διαδικασίας τα τελευταία χρόνια αποκτά αυτή τη στιγμή χειροπιαστό αντίκτυπο στο πώς η πόλη κατοικείται από τους μόνιμους κατοίκους, αλλά και από τους τουρίστες της.
Το video είναι μία εξέλιξη της πρώτςη εκδοχή του Sleeping City , η οποία δουλεύτηκε στο πλαίσιο της performance I Ηeard Τhem Singing In The Mountains, σε επιμέλεια της Εύας Βασλαματζή, με την υποστήριξη του ΝΕΟΝ.
Geirthrudur Finnbogadottir Hjorvar:
Credit (Retail Display nr.2)
Το Credit (Retail Display nr.2) είναι ένα video που δείχνει ένα ψηφιακό γλυπτό. Περιέχει επίσης ένα κειμενικό έργο τοποθετημένο πάνω στο γλυπτό, το οποίο αντλήθηκε από τον τρόπο που εκτίθενται τα ρούχα στα μεγάλα καταστήματα. Πρόκειται για ένα κείμενο που μπορεί να περιγραφεί ως λυρική αναδίφηση της βιωμένης εμπειρίας της ύπαρξης μέσα στο τρέχον παράδειγμα οικονομικού κεφαλαίου – με βάση το οποίο οργανώνεται η υλική κουλτούρα. Όχι από αναλυτική σκοπιά. Αλλά από συναισθηματική. Όπως η αίσθηση ότι καταλαμβάνει κανείς μια συντεταγμένη μέσα σε ένα καλούπι χώρου προσανατολισμένο στην οικονομία. Αυτό είναι το βίωμα ενός σώματος που ζει μέσα σε δομές αλληλένδετες με τους χρηματοικονομικούς θεσμούς, όπου το ίδιο το χώμα που πατάει κανείς είναι καθαυτό χρηματοοικονομικός πόρος. Σε αυτά, μπορούμε να προσθέσουμε ότι η ψηφιακότητα του κειμένου-ως-γλυπτού αποτελεί μια πρακτική απολύτως ενταγμένη στη λογική του κεφαλαίου. Στον βαθμό που είναι ριζωμένο στην κερδοσκοπία. Όπου τα υλικά αντικείμενα που παράγονται αξιολογούνται περισσότερο ως ψηφιακές πιθανότητες παρά ως εμπορεύσιμα αντικείμενα. Όπως εκείνα που μεταφέρονταν μέσα από τον φυσικό χώρο.
Το Credit (Retail Display nr. 2) αποτελεί μέρος της έρευνας της Finnbogadottir Hjorvar πάνω στην αναπαράσταση των εξαιρετικά αφηρημένων μηχανισμών των Financial Instruments (Χρηματοπιστωτικών μέσων). Το video αποκρυσταλλώνει και εκφράζει τις αόρατες χρηματοοικονομικές δομές που διαμορφώνουν το φυσικό περιβάλλον μας και ιδιαίτερα πόλεις σαν την Αθήνα στον 21ο αιώνα.
Anu Vahtra:
Tour du Midi
Το κάθετο video loop αποτελείται από μια σειρά από ανόδους και καθόδους σε σταθερό κάδρο, παράλληλα με τον κάθετο άξονα του Tour du Midi, του Νότιου Πύργου, οι οποίες τονίζουν τον όγκο του που δεσπόζει πάνω από το κατά τ’ άλλα οριζόντιο αστικό τοπίο των Βρυξελλών. Καθ’ όλη τη διάρκεια της συνεχούς ροής του βίντεο, ο πύργος σβήνεται ενίοτε μέσα στην ομίχλη, επιτρέποντάς μας έτσι να δούμε πώς θα έμοιαζε η πόλη χωρίς αυτόν.
Ωστόσο, ακόμα όταν η ομίχλη διαλύεται αρκετά ώστε να γίνει ορατό το κτήριο, ποτέ δεν βλέπουμε την κορυφή του, καθώς η ομίχλη ποτέ δεν καθαρίζει εντελώς. Έτσι, το ανάστημα του ήδη πελώριου πύργου φαντάζει απέραντο, ενώ μπορεί επίσης το κτήριο καθαυτό να ήταν μια οφθαλμαπάτη όλα αυτά τα χρόνια. Το έργο στοχάζεται πάνω στην έννοια της βρυξελλοποίησης: «την αδιάκριτη και απερίσκεπτη εισαγωγή μοντέρνων πολυώροφων κτηρίων σε εξευγενισμένες γειτονιές».
Το video της Anu Vahtra μετατρέπει τη φυσική εικόνα της πόλης σε ένα ονειρικό και εφήμερο όραμα που αποτυπώνει τη θεμελιωδώς άστατη συνθήκη του φαινομενικά συμπαγούς αστικού τοπίου.
Μαρία Λάλου και Skafte Aymo-Boot:
Κληροδότημα Μπαρμπαρέσου ή το καταραμένο
Το 1871 ο Γεώργιος Μανώλης Μαρμπαρέσος έκανε τη διαθήκη του που όριζε ότι η γυναίκα του θα κληρονομούσε την κατοικία του στην οδό Πειραιώς, στο κέντρο της Αθήνας, υπό τον όρο ότι δεν θα ξαναπαντρευόταν, διαφορετικά ιδιοκτήτης του κτηρίου θα γινόταν η κοινότητα της Καστάνιτσας στην ορεινή Αρκαδία, η ιδιαίτερη πατρίδα του Μπαρμπαρέσου. Έτσι και συνέβη, και αυτή ήταν η αρχή 150 χρόνων προσπάθειας να μετατραπεί το κτίσμα σε προσοδοφόρο περιουσιακό στοιχείο, υπεύθυνες για την οποία ήταν μια σειρά από επιτροπές του χωριού που διορίσθηκαν ως διαχειριστές του Κληροδοτήματος Μπαρμπαρέσου. Στην πορεία, η αυθεντική έπαυλη κατεδαφίστηκε και στη θέση της υψώθηκε ένας ημιτελής τσιμεντένιος σκελετός. Το βίντεο αφηγείται την ιστορία χρησιμοποιώντας αρχειακό υλικό, συνεντεύξεις και βιντεοσκοπημένα πλάνα.
Οι ανολοκλήρωτοι τσιμεντένιοι σκελετοί της Αθήνας είναι θεματοφύλακες ιστοριών που μαρτυρούν τις κρυφές δομές που καθορίζουν την ελληνική κοινωνία: οικογένεια, γραφειοκρατία, οικονομικά. Το έργο των Λάλου & Aymo-Boot φέρνει στην επιφάνεια το πώς οι αθέατες αυτές δομές αποτελούν πανταχού παρόντες παράγοντες που επηρεάζουν διαρκώς τον τρόπο που εξελίσσεται η πόλη στην οποία κατοικούμε.
Βασίλης Νούλας:
Το θολάμι
Αθήνα. Η τελευταία μέρα ενός μέλους μιας παράνομης τρομοκρατικής οργάνωσης. Η Δέσποινα πυροβολεί, σκοτώνει, περιπλανιέται στην πόλη, πασχίζει να βρει βοήθεια, αποτυγχάνει σε κάθε της προσπάθεια, την πυροβολούν, πεθαίνει στο διαμέρισμά της. Μέσα από την τραγμένη διαδρομή της κεντρικής ηρωίδας διαγράφεται ένα πορτρέτο της Αθήνας. Το θολάμι –παραγωγή χαμηλού κόστους με αισθητική DIY και queer στοιχεία– είναι μια ταινία υπαρξιακής περιπλάνησης. Το θολάμι είναι μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας, βασισμένη στο ομότιτλο διήγημα του Νίκου Κάσδαγλη, σε παραγωγή Nova Melancholia και συμπαραγωγή με το Κέντρο Ελληνικού Κινηματογράφου.
Το θολάμι είναι μια απελπισμένη οδύσσεια όπου τα αστικά τοπία διαφορετικών συνοικιών της Αθήνας παίζουν σπουδαίο ρόλο ως οικείο, και ταυτόχρονα ανοίκειο, φόντο στην απόγνωση της ιστορίας. Γυρίστηκε το 2019 και αποτελεί ένα στιγμιότυπο συγκεκριμένων τοποθεσιών μέσα στην πόλη που έχουν ήδη αλλάξει έκτοτε.
Το θολάμι έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 2019, λίγο πριν κλείσουν οι κινηματογράφοι για πάνω από έναν χρόνο λόγω του Covid-19. Η προβολή του στο πλαίσιο του Registered Time θα είναι η πρώτη ευκαιρία που θα έχει το αθηναϊκό κοινό να παρακολουθήσει αυτή τη σαγηνευτική ταινία.
Event 1, 26 Ιουνίου 20:30: ένα διπλό event με μια performance στην οδός Μαρασλή 35 -σκαλάκια μεταξύ των οδών Δεινοκράτους & Κλεομένους- από τον Κωνσταντίνο Χατζηνικολάου με υλικο απο το αρχείο του σε Super 8, ακολουθούμενη από μια πρώτη δημόσια προβολή της πρωτης μεγάλου μήκους ταινίας του Βασίλη Νούλα «Το θολάμι».
Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου:
MES/A.W.R.A.
Μια δεκάλεπτη περφόρμανς
σαν τραγούδι
που έκλεψα
από ένα φάντασμα.
Η Αθήνα θ’ ανατείλει ξανά!
Η νέα δουλειά του Κωνσταντίνου Χατζηνικολάου, για το πρόγραμμα Registered Time, χρησιμοποιεί ξεχασμένο υλικό από το Σούπερ 8 αρχείο του. Εικόνες από μια συναυλία των Fall στην Αθήνα (2006) θα συνοδεύσουν τη λάιβ περφόρμανς του, που θα παρουσιαστεί σε δύο παραλλαγές, σε δύο διαφορετικές τοποθεσίες, μια μίνι περιοδεία κατά τη διάρκεια του Registered Time, σαν ένας πλανόδιος Καραγκιοζοπαίκτης.
Two slightly different versions of MES/A.W.R.A. mark the opening and closing of Registered Time as part of Event 1 on the stairs of Lycabettus and Event 3 on Plateia Avdi.
Σοφία Ντώνα:
Συναισθηματική ιδιοκτησία
Η οικογενειακή πολυκατοικία αποτέλεσε ένα από τα μοντέλα ανοικοδόμησης στην Ελλάδα. Το κλασσικό ντόμινο του Λε Κορμπιζιέ χωρίζεται σε μανάδες, θείες και θείους, αδερφές και αδερφούς. Κάθε όροφος και ένας συγγενής. Η συναισθηματική ιδιοκτησία είναι εκείνη που δεν θα πουληθεί ποτέ είτε επειδή εμπεριέχει το παρελθόν, είτε επειδή βρίσκεται ανάμεσα σε άλλες συναισθηματικές ιδιοκτησίες, εκεί που ο ‘ξένος’ δεν χωρά. Συνήθως το σπίτι παραμένει άδειο για τις λίγες μέρες των Χριστουγέννων ή του Πάσχα που θα επιστρέψουν τα παιδιά. Μέσα από δυο site-specific βιντεοπροβολές στην ταράτσα μιας οικογενειακής διπλοκατοικίας (ο τρίτος όροφος δεν χτιστηκε ποτέ) και σε ένα οικόπεδο που έχει μετατραπεί σε κήπο, το έργο συναισθηματική ιδιοκτησία περιγράφει περιπτώσεις ακινήτων που παραμένουν ακίνητα στο χρόνο καθώς η πόλη μετασχηματίζεται συνεχώς.
Η Σοφία Ντώνα εστιάζει στις προσωπικές ιστορίες πίσω από την πολυπλοκότητα της κατακερματισμένης ιδιοκτησίας, φέρνοντας στο φως την αντίσταση που είναι εγγενής στην αθηναϊκή αστικότητα, η οποία εκφράζεται από ένα συνήθως απαρατήρητο φαινόμενο που έχει ωστόσο μια δυνητικά εκτεταμένη επίδραση ως περιορισμός της πανταχού παρούσας ώθησης για πρόοδο και ανάπτυξη.
Event 2, 30 Ιουνίου 20.30: Συναισθηματική ιδιοκτησία, προβολή σε δύο μέρη. 1ο μέρος: Προβολή σε ένα άδειο οικόπεδο που έχει μετατραπεί σε κήπο (οδός Λεχόβου 5) με ξενάγηση από τον Βασίλη Λαζάρη, αρχιτέκτoνα, MDesS Harvard GSD, στην αυτοσχέδια κατοικία του από υλικά επανάχρησης. 2ο μέρος: Στην ταράτσα της οικογενιακής διπλοκατοικίας (οδός Νερούτσου 10).
Registered Time ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ
Το τρίτο και τελευταίο event του προγράμματος Registered Time είναι ένας περίπατος στην έκθεση των κινηματογραφικων προβολών και βιντεογραφημάτων στο δημόσιο χώρο του κέντρου της Αθήνας.
Η διαδρομή ξεκινά στις 21.00, στην οδο Πραξιτέλους, στην Πλατεία Καρύτση και θα καταλήξει στην Πλατεία Αυδή στο Μεταξουργείο. Στην πορεία μας θα παρακολουθήσουμε τα πέντε έργα του προγράμματος, τα οποία εστιάζουν στην τουριστικοποίηση, τις αφανές οικονομικές και νομικές συνθήκες που ορίζουν την μορφή της πόλης, τις αντιφατικές δυναμικές της ανεγερσης και κατεδαφισης, και την αρχιτεκτονική ως εργαλείο του εξευγενισμού.
Η διαδρομή θα κυλήσει με τις σκέψεις και εντυπώσεις της Δέσποινας Ζευκιλή, κριτικού τέχνης, σε διαλογο με την θεματική του προγράμματος Registered Time και τα πέντε έργα των Δήμητρα Κονδυλάτου, Geirthrudur F. Hjorvar, Aglaia Konrad, Μαρία Λάλου & Skafte Aymo-Boot, Anu Vahtra.
Ο επίλογος, στον Κωνσταντίνο Χατζηνικολάου, ερμηνεύοντας μία αναθεωρημένη έκδοση της performance του με προβολή Super 8, MES/A.W.R.A., η οποία θα ολοκληρώσει την βραδιά και το πρόγραμμα του Registered Time.
Registered Time, μία έκθεση προβολών κινηματογραφικων εργων και βινετογραφημάτων στο δημόσιο χώρο της Αθήνας.
Επιμέλεια των Μαρία Λάλου και Skafte Aymo-Boot.
Καλλιτέχνες: Σοφία Ντώνα, Κωνσταντίνος Χατζινικολάου, Geirthrudur Finnbogadottir Hjorvar, Δήμητρα Κονδυλάτου, Aglaia Konrad, Μαρία Λάλου & Skafte Aymo-Boot, Βασίλης Νούλας, Anu Vahtra.
Οργάνωση και παραγωγή: cross section archive
Τεχνική υποστήριξη: Γιάννης Μαλατάντης
Design map-program: Studio Lialios Vazoura
Intervention/reading during Event 3: Δέσποινα Ζευκιλή
Ευχαριστίες: Φωτιστικά Ψυνάκη, Γεώργιο Μηναίδη, Διαχείρηση Μεγάρου Πάνθεον, ΕΛΙΞ Προγράμματα Εθελοντικής Εργασίας, Ξενοδοχείο Dorian Inn, NEMA Resort Wear, Emergon - Κολωνάκι, Σεϋχέλλες.
Διάρκεια έκθεσης: 26 Ιουνίου – 14 Ιουλίου 2023.
The exhibition of durational projections is on view daily 21.00 - 01.00 at five different locations in the centre of Athens.
3 events present one-off screenings and performances on 26th June, 30th June and 6th July.
Registered Time ολοκληρώνεται με την στήριξη την Πολιτιστική Δωρεά της Εσθονίας και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού στην ΕΛλαδα.
3 Δεκεμβρίου 2022 – 1 Μαρτίου 2023
καθημερινά 17:00 – 23:00
μετρώντας τη διαγραφή δημόσιου χώρου σε μετάβαση
good spaces left είναι μία ατομική έκθεση της Anu Vahtra (Εσθονής εικαστικού) ως το πρώτο κεφάλαιο της θεματικής Ιστορία Σε Πραγματικό Χρόνο του cross section archive για το 2022-23, σε επιμέλεια των Μαρία Λάλου και Skafte Aymo-Boot.
Στον αστικό ιστό της Αθήνας υφαίνονται φράχτες. Είναι εδώ για να κρατήσουν έξω, να εξουδετερώσουν, να καλύψουν, να ανακατευθύνουν, να περιορίσουν, να οριοθετήσουνίσουν, να εγκλωβίσουν, να επισημάνουν ένα όριο. Όταν ένας φράχτης ανεβαίνει σε δημόσιο χώρο - αυτός ο χώρος δεν είναι πλέον δημόσιος.
Η Anu Vahtra είναι καλεσμένη στο cross section archive για να αποφανθούμε το θέμα της Ιστορίας Σε Πραγματικό Χρόνο. Η διορατικότητα της, εχει τις ρίζες της στην πρακτική της η οποία εξετάζει κριτικά και τεκμηρίωσης διαδικασιών σε αστικά τοπία. Το έργο της Vathra επικεντρώνεται γύρω από τις ακριβείς παρατηρήσεις της σε χωρικές συνθήκες, με έμφαση στο εφήμερο και το παροδικό, το ασταθές και ακούσιο, όπως ίχνη μιας δραστηριότητας που ολοκληρώθηκε, διαδικασίες μεταμόρφωσης, αστικοί εναπομείναντες χώροι. Έχει καταγραψει και τεκμηριώσει λεπτομέρειες αστικών τεχνουργημάτων όπως κατεδάφησεις στο Άμστερνταμ και τις Βρυξέλλες και τις κενές βιτρίνες στο κέντρο του Μανχάταν μετά την περιοδο του ‘εξευγευνισμού’ (= gentrification). Στην έκθεση good spaces left στο cross section archive, η Anu Vahtra εστιάζει στην περιφραγμένη πλατεία των Εξαρχείων, την συγκρουσιακή παρουσία του φράχτη και τη δυναμική που τον περιβάλλει. Η έκθεση αποτελείται από μια σειρά αποσπασμάτων από τη διαδικασία τεκμηρίωσης αυτού του φραγμού, την ανεπιθύμητη αλλαγή που αυτός καλύπτει και τις προσπάθειες της να συλλάβει τα ξεθωριασμένα θραύσματα ενός καλού χώρου, περιορισμένου. Η Anu Vahtra έχει βρεθεί στην Αθήνα και γύρω από τα γεωγραφικά της σύνορα, κατά τη διάρκεια τριών περιόδων εργασίας, στη διάρκεια του 2021-2022, ερευνώντας και αφομοιώνοντας τις ιδιαιτερότητές της. Η έκθεση της προκύπτει ως αποτέλεσμα της έρευνάς της σχετικά με το θέμα Ιστορία Σε Πραγματικό Χρόνο στο σημερινό αστικό και παραλληλα προσδιορισμεένο στο προσωπικό της πλαίσιο, καταγράφοντας μη αναστρέψιμα χωρικά γεγονότα, στιγμές και διαμορφώσεις, και συγκεκριμένα στην συνθήκη του αθηναϊκού αστικού τοπίου.
Ο τίτλος της έκθεσης είναι από το μυθιστόρημα της Anne Carson Autobiography of Red, κεφάλαιο XVII Walls.
Υπάρχει μια κοινή αντίληψη ότι η πόλη της Αθήνας τα τελευταία 20 χρόνια έχει υποστεί ιδιαίτερες δυναμικές αλλαγης με τη μορφή μιας σειράς κρίσιμων γεγονότων που έχουν αφήσει μόνιμα σημάδια στην πόλη όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004, η οικονομική κρίση του 2010, τρέχον εξευγενισμός (= gentrification) μετά την κρίση. Όπως κάθε άλλη μητρόπολη, η Αθήνα είναι μια πόλη σε μια διαρκή ανάπτυξη από μια σύνθηκη σε μία άλλη και υπό αυτή την έννοια ποτέ δεν είναι ολοκληρωμένη αλλά πάντα ημιτελής.
Οι μάρτυρες του γεγονότος μπορούν να χαρακτηριστούν είτε ως υποκινητές της αλήθειας είτε ως αδαείς θεατές. Κάτω από οποιαδήποτε από τις δύο ταυτότητες, η αποτύπωση μιας ακολουθίας είναι αυτό που προσφέρει μια συλλογή καταγραφών που πλαισιώνουν μια αλλαγή, μια αποδόμηση, άλλες φορές έναν σχηματισμό ή ακόμα καιμια πιθανή στιγμή ακινησίας. Αυτες οι μάρτυρίες είναι αυτό που διατυπώνει με άλλα λόγια ο όρος ‘Ιστορία σε Πραγματικό Χρόνο’, μια αναλυτική ανατομία της χρονικής ακολουθίας από το Α έως το Β.
Αυτή η διαδικασία της ατέρμονης, αδιάκριτης αλλαγής και η καταγραφή της είναι οι αφετηρίες για το πρόγραμμα του 2022-2023 στο cross section archive.
‘good spaces left' της Anu Vahtra.
Επιμέλεια των Μαρία Λάλου και Skafte Aymo-Boot.
video loop on monitor, 2 video loops projected on tracing paper mounted on window, video loop projected on wall, LED lights, postcard 148 x 105 mm.
Ιδιαίτερες Ευχαριστίες στούς: Lieven Lahaye, Indrek Sirkel, Τάνια Θεοδώρου, Γεωργία Στάμου και Αφροδίτη Μητσοπούλου.
Διάρκεια έκθεσης: 2 Δεκεμβρίου 2022 - 1 Μαρτίου 2023.
Η εγκατάσταση θα είναι θεάσιμη καθημερινά, μεταξύ 17:00-23:00, από τον δημόσιο χώρο της διασταύρωσης των οδών Μαυρομιχάλη και Ισαύρων.
Το πρόγραμμα της Ιστορίας Σε Πραγματικό Χρόνο υποστηρίζεται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελλάδος.
Η έκθεση ‘good spaces left’ υποστηρίζονται από την Πολιτιστική Δωρεά της Εσθονίας και του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού της Ελλάδος.
Με αμεσο πλάισιο την Αθηναϊκή μητρόπολη, η έκθεση «ΤΟ ΑΝΤΙΜΝΗΜΕΙΟ» στοχεύει στη διαπραγμάτευση του ρόλου του μνημείου ως φορέα σημασίας, καθώς και στην αμφισβήτηση των αόρατων δομών που έχουν διαμορφώσει την πόλη και ορίζουν αδιάκριτα την ελληνική καθημερινότητα. Η έρευνα χρησιμοποιεί ως αντικείμενο μελέτης τον ημιτελή σκελετό ενός σύγχρονου πολιτιστικού φαινομένου που έχει και εξακολουθεί να διαμορφώνει την ελληνική σύγχρονη ζωή σε εξαιρετικό βαθμό: την πολυκατοικία-η οποία μπορεί να κατασκευαστεί γρήγορα και φθηνά, με τη δυνατότητα να τελειώσει με οποιοδήποτε επιθυμητό στυλ ή τρόπο - και υπήρξε ουσιαστική για την εκρηκτική αστικοποίηση της Αττικής τον 20ο αιώνα και ενσαρκώνει μια ενδημική ελληνική παραλλαγή του μοντερνισμού χαμηλής τεχνολογίας. Κατά συνέπεια, οι ημιτελείς τσιμεντένιους σκελετούς (γιαπιά) που βρίσκονται παντού στη χώρα, μπορούν να γίνουν κατανοητοί ως αναπαραστάσεις των φιλοδοξιών και των αξιών ενός έθνους που περνάει στη νεωτερικότητα. Μεσα απο το διάτριτο αυτό πλέγμα τους, βλέπουμε μια αντανάκλαση από διαφορετικά κρυμμένα ρεύματα και δομές που καθορίζουν τη φυσική εικόνα της πόλης και τις σχέσεις των κατοίκων της τόσο στην ιδιωτική τους ζώη όσο και στον δημόσιο χώρο.
Παραδοσιακά, η αρχιτεκτονική έρευνα των αρχαιολογικών κτισμένων αντικειμένων είναι ένα θεμελιώδες βήμα στη διαδικασία ορισμού του εν λόγω αντικειμένου ως μνημείου. Η καταχώριση του αντικειμένου συλλαμβάνει μια ουσία που μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν απροσδιόριστη, άμορφη ή χωρίς ουσία. Μόλις εγγραφεί, αποκτά ουσία. Αυτή η βασική πράξη γίνεται το σημείο εκκίνησης της έρευνάς μας. Μέσω της μελέτης ενός συγκεκριμένου ημιτελούς σκελετού πολυκατοικίας, η έρευνα στοχεύει να παράγει έναν εννοιολογικό και απτό ορισμό του αντι-μνημείου.
Με τον ίδιο τρόπο που συγκεκριμένοι κανονισμοί και κανόνες καθορίζουν ποιες δομές έχουν τόσο πολιτιστική ιστορική αξία που μπορούν να καταχωριθούν ως μνημεία, άλλοι κανονισμοί και κανόνες είναι συχνά ο λόγος για την ημιτελή κατάσταση των αθηναϊκών σκελετών γνωστα ως ‘γιαπιά’. Σε πολλές περιπτώσεις, οι προσαρμογές και οι αλλαγές στους νόμους που σχετίζονται με το κτίριο κατά τη διάρκεια των ετών που αυτό παραμένει σκελετός, δημιουργούν ένα νομικό αδιέξοδο καθιστώντας αδύνατη την ολοκλήρωση της κατασκευής, διατηρώντας το για πάντα στη συγκεκριμένη κατάσταση.
Αυτό δημιουργεί την κατάσταση του αντι-μνημείου: μια ανοιχτή δομή από σκυρόδεμα χωρίς καμία εμφανή πολιτιστική ιστορική αξία, που διατηρείται από το νόμο στην κατάσταση ενός άχρηστου χώρου στην πόλη. Ταυτόχρονα, το τυπικό ημιτελές κτίριο μοιράζεται πολλά χαρακτηριστικά με τα αρχαία αθηναϊκά ερείπια: μια απλή δομή με καθαρή μνημειώδη ποιότητα, η οποία είναι μια αθόρυβη απόδειξη μιας άγνωστης ιστορίας. Αυτή η συγκεκριμένη ιστορία το καθιστά μέρος της κοινοτικής ιστορίας της πόλης.
ΑΙΤΗΜΑ ΓΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
19 Νοεμβρίου 2021 - 06 Φεβρουαρίου 2022
Ένα συνέχες αδιέξοδο που διατηρεί ένα αρχέτυπο από μπετόν.
Το cross section archive σας καλοσορίζει στην έκθεση Το Αντιμνημείο και στην πρώτη παρουσίαση της νέας του έκδοσης Document, παρουσιάζοντας το ετήσιο θέμα για το 2021-22.
Η έκθεση παρουσιάζει την εγκατάσταση Αίτημα Για Χαρακτηρισμό Μνημείου (Application For A Monument) από την Μαρία Λαλού και τον Skafte Aymo-Boot μαζί με το κείμενο Απαρχαιωμένη Πρόοδος (Obsolescent Progress) της Brooke Holmes. Το έργο επικοινωνεί για πρώτη φορά την περίπτωση του πιο εμβληματικού σκελετού από σκυρόδεμα στην περιοχή της Αττικής, μαζί με την έκθεση επιχειρημάτων των Λάλου και Aymo-Boot για τη διατήρησή του στη σημερινή του κατάσταση ως τον αρχετυπικό σκελετό της κτηριακής τυπολογίας της πολυκατοικίας. Η εγκατάσταση διαρθρώνεται από στοιχεία που υποβλήθηκαν με την επίσημη αίτηση στην Εφορία Νεωτέρων Μνημείων στο Ελληνικό Τμήμα Διατήρησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, η οποία ανταποκρίνεται σε συγκεκριμένα άρθρα και παραγράφους του νόμου Ν.3028-2002, ισχυριζόμενοι τη σημασία του συγκεκριμένου σκελετού απο μπετόν, για το οποιο ζητούν τη διατηρητέα υπόστασή του και την ανακήρυξή του ως μνημείο. Κεντρικό στοιχείο της επιχειριματολογίας είναι η ολοκληρωμένη κτηριακη έρευνα που καταγράφει με ακρίβεια τη δομή του σκυροδέματος με μέγάλη λεπτομέρεια, χρησιμοποιώντας την σύγχρονη τεχνική αρχαιολογικής καταγραφής τρισδιάστατης ψηφιακής τεκμηρίωσης με χρήση επίγειου σαρωτη και φηφιακης φωτογραμμετρίας.
Το κείμενο τη Brooke Holmes Απαρχαιωμένη Πρόοδος, παραθέτει γεγονότα, χρονικά και τις επιδράσεις ‘του τώρα’ παρουσιάζοντας μαζί την θέση μίας Μεταταξικής, επιχειρήματολογόντας για το διατηρητέο, ανταποκρινόμενη στο θέμα του Αντιμνημείου, ως προσκεκλημένη του cross section archive για το 2021-22.
Το κείμενο της Brooke Holmes παρουσιάζεται στο πρώτο τεύχος Document, την ετησια εκδοση του cross section archive που θα παρουσιαστεί στα εγκαίνια της έκθεσης. Περισσότερα εδώ
Αίτημα Για Χαρακτηρισμό Μνημείου και Απαρχαιωμένη Πρόοδος είναι τα δύο πρώτα μέρη της ετοίσιας θεματικής Το Αντιμνημείο για το 2021-22.
‘Αίτημα Για Χαρακτηρισμό Μνημείου’, απο την Μαρία Λάλου & τον Skafte Aymo-Boot
Κατασκευή από ξύλο, video essay σε οθόνη, ορθοφωτογραφίες σε Hahnemuhle photo matt fibre, προβολή video τρισδιάστατου ψηφιακού μοντέλου, εκτυπώσεις Α4.
Εκτέλεση ψηφιακής αρχαιολογικής καταγραφής του κτηρίου από την αρχιτέκτονα Εφφιμία Λιανου και τον αρχιτεκτονα-καθηγητη Αρχιτεκτονικής Μορφολογίας & Συντηρησης Μνημειων TAM-ΔΠΘ, Νικόλαο Λιανό.
‘Obsolescent Progress’ κείμενο απο την Brooke Holmes.
Το Document σχεδιάζεται και τυπώνεται σπο το Friends Make Books.
Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ
13th – 26th Ιουνίου 2022
Μια απόπειρα να επαναφέρουμε τη σημασία της παύσης
Την Παρασκευή 10 Ιουνίου έξι άνθρωποι συναντήθηκαν στη Βιβλιοθήκη του Ολλανδικού Ινστιτούτου Αθηνών για να συζητήσουν τον όρο «το Αντιμνημείο» και τη σχέση του με την πόλη. Οι ιδρυτές του cross section archive, Μαρία Λάλου και Skafte Aymo–Boot, προσκάλεσαν τέσσερις ειδικούς σε διαφορετικά πεδία με σκοπό να δημιουργήσουν έναν ορισμό για το Αντιμνημείο μέσα από τη συλλογική προσπάθεια: τη Hilde de Bruijn – επιμελήτρια εκθέσεων και καλλιτεχνική σύμβουλο, τη Σοφία Ντώνα – εικαστικό και αρχιτέκτονα, τον Πλάτωνα Ησαΐα – αρχιτέκτονα, ερευνητή και εκπαιδευτικό και τον Vladimir Stissi – αρχαιολόγο και ιστορικό της αρχιτεκτονικής.
Ο πρόλογος της συνάντησης διαμορφώθηκε από την προσπάθεια να αναπτυχθεί και να αποτυπωθεί ένα είδος λεξιλογίου με αφετηρία ορισμένες σημαντικές έννοιες γύρω από τον όρο «το Αντιμνημείο», τις οποίες πρότειναν οι Λάλου & Aymo–Boot. Καθένας προσέγγισε αυτό τον «λεξιλογικό» όρο αναφορικά με μια προσωπική του μνήμη, μια απόπειρα ετυμολόγησης, μια αναπαραστατική παραβολή κ.ο.κ.
Τον πρόλογο διαδέχθηκαν μια σειρά από ερωτήματα που απομακρύνθηκαν από τις ανεξάρτητες οπτικές με κατεύθυνση μια κριτική παρουσία ή μια θεωρητική οπτική της δυνητικότητας του Αντιμνημείου, και που κατέληξαν σε μια νέα σειρά από πιθανούς όρους που θα μπορούσαν να προστεθούν στο λεξιλόγιο.
Η έκθεση Η Συνάντηση των Ειδικών αποτελεί την οπτική καταχώριση της προφορικής οπτικής του καθενός σε ένα καταγεγραμμένο κείμενο που θα προβάλλεται στον τοίχο του χώρου του cross section archive. Κατά τη διάρκεια της περφόρμανς τη Δευτέρα 13 Ιουνίου στις 21:00, θα δούμε ζωντανά στον χώρο τη δημιουργία του προβαλλόμενου κειμένου από τον σχεδιαστή πολυμέσων Giuliano Anzani, το οποίο έκτοτε θα συνεχίσει να προβάλλεται μόλις νυχτώσει, κάθε βράδυ για δύο εβδομάδες.
Η Συνάντηση των Ειδικών είναι το τρίτο και τελευταίο μέρος της ετοίσιας θεματικής Το Αντιμνημείο, για το 2021-22.
‘Η Συνάντηση των Ειδικών’
ιδέα, διεύθυνση και διοργάνωση: Μαρία Λάλου & Skafte Aymo-Boot
με τους Hilde de Bruijn, Σοφία Ντώνα, Πλάτωνα Ησαΐα & Vladimir Stissi
ήχος και λογισμικό: Giuliano Anzani
κάμερα: Νίκος Αλεξόπουλος
βοηθός στούντιο: Ελευθερία Λίτου
Με την ευγενική υποστήριξη του Ολλανδικού Ινστιτούτου Αθηνών.
Η εικαστική έρευνα για Το Αντιμνημείο έχει την υποστήριξη του Ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
COLLECTING DUST
26/06 – 12/07 & 04/09 – 01/10 2020
Η σκόνη είναι το μικρότερο αρχαιολογικό εύρημα. Είναι ένα αιωρούμενο σωματίδιο που μετρά το πέρασμα του χρόνου καλύπτοντας επιφάνειες.
Collecting Dust θα μπορούσε να υπάρχει ως χρόνος σε αναμονή και ως κενό, να παρατηρηθεί και να καταγραφεί ως απόδειξη ξεχασμένων αναμνήσεων της πόλης. Η εγκατάσταση που καταλαμβάνει το χώρο cross section archive εκθέτει τη διαδικασία καταγραφής της εύρεσης αυτής της μικρο-κλίμακας μαζί με τα εργαλεία της.
Το καλοκαίρι του 2020 το cross section archive παρουσίασε την έκθεση Collecting Dust από τους υδρητές του, την εικαστικό Μαρία Λάλου και τον αρχιτέκτονα Skafte Aymo-Boot, εγκαθιστώντας τον χώρο τους ως αποκάλυψη των ευρημάτων τους, ως βιτρίνα της πρακτικής τους και ως χώρος που μετατρέπεται σε έγγραφο που βιώνετε από τη διέλευση των οδών Μαυρομιχάλη και Ίσαυρων. Αναμειγνύοντας το τοπίο των Εξαρχείων ως έργο τέχνης σε δημόσιο χώρο, το Collecting Dust εμφανιζόταν στο αθηναϊκό κοινό, καθημερινά τις βραδινές ώρες.
COLLECTING DUST από τους Μαρία Λάλου & Skafte Aymo-Boot
βίντεο 21’ loop, καταγράφηκε στην Aθηνα Σεπτέμβριος 2013 στο γιαπί Αγίου Κωνσταντίνου 61 & Δεληγίωργη, ημιτελές από το 1963.
180x180 εκ. mdf βαμμένο NCS S 1505-Y30 σκούπες, μάσκα σκόνης, γυαλιά προστασίας.
